Çocuklarımıza Paylaşmayı Öğretmek

     Çoğu ailenin en büyük yakınmalarıdan biridir; çocuklarımızın eşyalarını başka arkadaşlarıyla paylaşmaması. Ne söylersek ne yaparsak yapalım çocuğumuz kitabını diğer arkadaşıyla paylaşmak istemez ve kendini yerden yere atar. Bize de sonunda onu sakinleştirmek düşer. İşte tam bizde Ada'da bunları yaşamaya başladığımız için ve blogumu takip eden bir kaç anneden gelen istek üzerine "Çocuklarda Paylaşmak" konusunu Uzman Gelişim Psikoloğu Yeşim Çaylaklı'ya sordum. 

.     

1.     Çocuklar özellikle oyuncaklarını, kitaplarını, sevdiği eşyalarını paylaşmayı sevmezler, peki onların paylaşmayı öğrenmelerine nasıl destek olabiliriz?

Çocukların paylaşmayı seçmesi zamanla ve deneyimle mümkün olabilir. Çocuklardan sevdiği eşyaları itiraz etmeden bir başkasıyla paylaşmasını beklemek, pek de gerçekçi bir beklenti değildir. Zamanla ve deneyimle çocuklar bazı oyuncaklarını paylaşmayı isteyebilirler. Küçük yaşlarda kendilerini merkeze alan (ben merkezci) bir düşünce şekline sahip olduklarından, paylaşmadığı zaman bir başkasını üzeceğini anlatmak, çocuğunuzun paylaşmasını sağlamayacaktır. Biraz daha büyüdüğünde, paylaşmadığı zaman kaybedeceği ayrıcalıkları olduğunu fark ettiğinde, paylaşmayı seçebilecektir. Anne baba olarak, bizlerin de eşyalarımızı başkasıyla paylaşarak çocuğumuza örnek olmamız önemlidir. Paylaştığımız zaman, başkalarının da bizimle paylaşabileceğini anlatmamız, çocukların paylaşmanın olumlu taraflarını görmesine neden olacaktır.

2.     Eşyaları paylaşmamak, kardeşi olmayan çocuklarda daha sık görülür mü?

Böyle bir bağlantı kurmak doğru değildir. Her çocuğun paylaşmayı istemesi zaman alır. Öncelikle kendi çevresinde paylaşmayı deneyimlemesi, paylaştığı ve paylaşmadığı zamanlarda yaşadığı sonuçları görmesi gereklidir. Çoğu zaman çocuklar, herhangi bir oyuncağını paylaştığında, onun bir daha kendisinin olmayacağını düşünebilir. Çocukların kavram olarak paylaşmanın ne olduğunu anlaması için farklı deneyimlere ihtiyacı vardır.

3.     Paylaşmak istemeyen çocuğumuza eşyasını arkadaşına verebileceğini söyleriz. Bunu söylerken nasıl yaklaşmalı ve nasıl söylemeliyiz?

Oyuncağını arkadaşına vermek istemeyen çocuğunuzu zorlamamak birinci adımdır. Çocuğunuz istemiyorsa, demek ki henüz paylaşmaya hazır değildir. Böyle bir durumda, günlük hayatınızda önce siz paylaşarak ona örnek olmayı deneyebilirsiniz. Çocuğunuza paylaşmayı konu alan resimli kitaplar okuyabilirsiniz. Kendi yaşıtı olan arkadaşıyla oynamadan önce, arkadaşının hangi oyuncağıyla oynamasına izin vermek istediğini sorabilir, iki seçenek arasından bir seçim yapmasına yardımcı olabilirsiniz. Paylaşmadığı zaman oyunun kısa sürebileceğini anlatabilir ve kendisinin de bunu deneyimlemesine fırsat verebilirsiniz. Bir başka deyişle, paylaşmayı seçmesi için çocuğunuza paylaşmanın cazibiyetini fark ettirmeniz önemlidir. Ayrıca, çocuğunuz oyuncaklarını paylaşmadığı için büyüdüğünde de paylaşmayacaktır diye düşünmemelisiniz. Yapmanız gereken çocuğunuz hazır olduğu ölçüde ona paylaşma fırsatları sunmak ve seçimlerinin sonucunda neler olduğunu ona fark ettirmektir. Çocuklar da yetişkinler gibi, davranışlarının sonucunda olanları gördüklerinde, davranışlarını değiştirmeyi veya davranışlarını sürdürmeyi öğrenirler.